Në Kanada, eksperimentet se si truri gjeneron përvoja shpirtërore kanë hapur derën për një botë magjepsëse zbulimesh që përpiqen të shpjegojnë lidhjet midis neuroshkencës, spiritualitetit dhe fesë. Nëpërmjet kërkimeve pioniere, shkencëtarët si Michael Persinger kanë eksploruar mekanizmat e trurit përgjegjës për përvojat që historikisht janë interpretuar si mistike o hyjnore. Ky interes për të deshifruar se si truri i njeriut përjeton atë që ne e quajmë tejkalimi dhe spiritualiteti ka shënuar një para dhe pas në të kuptuarit tonë të mendjes.
Eksperimentet kanadeze: lindja e "helmetës së Zotit"
Në një laborator në Kanada, Michael Persinger, një nga përkrahësit kryesorë të neuroteologjisë, krijoi një metodë unike për të stimuluar lob i përkohshëm. Kjo metodë përdor një pajisje të quajtur gjerësisht "helmeta e Zotit", e cila gjeneron fusha magnetike specifike që ndikojnë drejtpërdrejt në këtë zonë të trurit. Persinger u përpoq të rikrijonte përvojat shpirtërore në kushte të kontrolluara, nga ndjenjat e paqes edhe takime me "prezanton" misterioze
Procedura përfshin vendosjen e vullnetarëve në një dhomë akustike plotësisht të izoluar dhe të errët, me sy të lidhur. Kjo siguron që stimujt e jashtëm mos ndërhyni në analizat. Fushat magnetike aplikohen më pas në frekuenca të veçanta, të cilat nxisin një shumëllojshmëri të Sensations dhe përvoja që pjesëmarrësit i përshkruajnë si thellësisht shpirtërore. Disa nga këto momente thuhet se përfshijnë perceptimin e tuneleve të lehta, ndryshimet në formën e trupit, dridhjet dhe madje edhe "daljet jashtë trupit".
Neuroteologjia: kryqëzimi midis shkencës dhe fesë
Fusha e neuroteologjia, i njohur gjithashtu si neuroshkencë shpirtërore, kërkon të kuptojë se cilat zona të trurit marrin pjesë në përvojat fetare dhe shpirtërore. Përmes teknikave të avancuara si p.sh Imazhe me rezonancë magnetike funksionale (fMRI), studiuesit kanë identifikuar rajone kyçe si lobi temporal, bërthama accumbens dhe korteksin paraballor medial, të cilat aktivizohen gjatë këtyre përvojave.
Andrew Newberg, një neuroshkencëtar i shquar, eksploroi se si aktivitete të tilla si meditimi dhe lutja ndikojnë në këto rajone të trurit. Studimet e tyre treguan se lob parietal Ai "fiket" gjatë meditimit të thellë, një fenomen që pjesëmarrësit e përshkruan si një ndjenjë e bashkimit me universin ose hyjnoren.
Për më tepër, hulumtimet e fundit kanë treguar se stimuj të tillë si kënga, ritualet fetare, apo edhe konsumi i substancave enteogjene Ato mund të nxisin gjendje të ndryshuara të vetëdijes. Kjo lidhet me majat në nivelet e dopaminë, serotonin y endorfinë në tru, të cilat gjenerojnë ndjenja euforie dhe lidhjeje transcendentale.
Çfarë ndodh në tru gjatë përvojave shpirtërore?
Studimet e kryera në kontekste të ndryshme kanë çuar në zbulimin e zbulimeve rreth funksioneve të trurit gjatë përvojave shpirtërore:
- Lobi i përkohshëm: Është thelbësore në perceptimin e mistikes. Lezionet në këtë rajon, si në pacientët me epilepsi, kanë treguar se këta njerëz shpesh kanë vizione ose takime "mistikë" gjatë episodeve kritike.
- Nucleus accumbens: Është pjesë e qarkut të shpërblimit të trurit, e lidhur me kënaqësinë dhe emocionet intensive. Gjatë përvojave fetare, ky rajon aktivizohet, duke gjeneruar ndjenja të paqe y felicidad.
- Korteksi medial paraballor: i përfshirë në vendimmarrje, arsyetim etik dhe gjykime morale, ai luan një rol vendimtar në përfaqësimin e përvojave hyjnore si reale.
Për shembull, gjatë një eksperimenti me mormonë të devotshëm, të monitoruar ndërsa luteshin ose meditonin, studiuesit vunë re se zemrat e tyre rrihnin më shpejt dhe frymëmarrja e tyre u thellua, një pasqyrim fizik i emocionit të fortë shpirtëror që ndjenin.
Si ndikojnë kultura dhe gjenetika në këto përvoja?
Besimet fetare dhe shpirtërore nuk janë vetëm një fenomen kulturor, por ndikohen edhe nga biologji. Hulumtimet kanë sugjeruar se disa njerëz janë gjenetikisht "të lidhur" për të pasur një predispozitë ndaj këtyre përvojave. Të njëjtat karakteristika mund të shpjegojnë pse disa individë janë më shpirtërorë se të tjerët.
Në nivel kulturor, fetë dhe praktikat soditëse ofrojnë një kontekst që i përforcon këto përvoja. Për shembull, Brohoritjet Gregoriane, vallet mistike sufijtë ose mantra budiste Ato rrisin aktivizimin e zonave specifike të trurit që nxisin perceptimin e lidhjes shpirtërore.
Përtej trurit: implikimet etike dhe filozofike
Ndërsa zbulimet shkencore kanë sjellë përparime të rëndësishme, ato kanë ngritur gjithashtu pyetje të thella etike dhe filozofike. A do të thotë kjo se përvojat tona të transcendencës janë thjesht reaksione kimike në trurin tonë? A e humbin ata besimet fetare vlera e tyre subjektive kur analizohet nga perspektiva neurologjike?
Këto pyetje kanë çuar specialistë si Francisco J. Rubia për të mbrojtur se spiritualiteti është një aftësi e brendshme njerëzore, e cila nuk varet domosdoshmërisht nga feja e organizuar. Sipas Rubisë, edhe ateistët Ata janë të aftë të përjetojnë momente të lidhjes së thellë me artin, muzikën apo natyrën.
Shkenca është larg nga shterimi i mrekullive të spiritualitetit njerëzor. Neuroteologjia dhe fushat e ngjashme vazhdojnë të zbulojnë kompleksitetin e marrëdhënies midis trurit dhe përvojave transcendentale, duke shtuar shtresa të reja të të kuptuarit për atë që na bën thellësisht njerëzor.