
Finlanda ka sistemin më të mirë arsimor në botë. Kjo njohje është mbështetur nga raporte të shumta ndërkombëtare, si Raporti PISA, falë fokusit të tij në barazia, cilësia dhe suksesi shkollor. Nga ana tjetër, Spanja paraqet sfida të rëndësishme në sistemin e saj arsimor, si p.sh norma më të larta të braktisjes dhe pabarazitë e shënuara nga konteksti socio-ekonomik. Më poshtë, ne do të shqyrtojmë në detaje ndryshimet kryesore midis dy modeleve arsimore dhe praktikave që mund të shërbejnë si frymëzim për të përmirësuar sistemin spanjoll.
Dallimet themelore midis sistemeve arsimore
Sistemi arsimor finlandez ka karakteristika unike që e dallojnë rrënjësisht atë nga sistemi spanjoll:
- Nuk ka pothuajse asnjë shkollë private: Shumica e shkollave në Finlandë janë publike dhe falas, duke eliminuar ndarjen sociale që shihet shpesh në Spanjë, ku rreth 32% e qendrave arsimore janë private ose të subvencionuara.
- Shkalla e ulët e dështimit në shkollë: Finlanda ka vetëm 1% të braktisjes së shkollës, krahasuar me 30% shqetësuese në Spanjë. Kjo e dhënë pasqyron suksesin e politikave arsimore gjithëpërfshirëse dhe mbështetjen specifike për studentët me vështirësi më të mëdha.
- Fillimi me vonesë i shkollimit të detyrueshëm: Arsimi i detyrueshëm fillon në moshën 7-vjeçare në Finlandë, një qasje që i jep përparësi zhvillimit emocional dhe social në vitet e para të jetës. Në Spanjë, fëmijët fillojnë arsimin e detyrueshëm në moshën 6-vjeçare.
Profesioni i mësuesit: një çështje prestigji
Në Finlandë, profesioni i mësuesit vlerësohet dhe respektohet shumë. Për t'u bërë mësues, aplikantët duhet të kalojnë procese rigoroze përzgjedhjeje dhe trajnimi. Karriera e mësimdhënies zgjat 5 vjet, përfshin një diplomë master, dhe normat e pranimit janë shumë të ulëta, me kërkesat akademike të ngjashme me karrierat si mjekësia në Spanjë. Ky sistem garanton që vetëm kandidatët më të përgatitur, më profesionalë dhe më të motivuar të bëhen mësues.
Përveç kësaj, gjatë trajnimit, studentët marrin një subvencion mujor prej rreth 400 euro, një nxitje financiare që tregon përkushtimin e qeverisë finlandeze për cilësinë e arsimit. Përkundrazi, në Spanjë nuk kërkohet një notë minimale e lartë për të hyrë në një karrierë mësimdhënëse dhe në shumë raste, studentët zgjedhin këtë opsion sepse nuk mund të kenë akses në karriera të tjera.
Metodologji novatore dhe fokus tek studenti
Në Finlandë, mësimi fokusohet në nxisin kureshtjen, të menduarit kritik dhe kreativitetin. Ndryshe nga Spanja, ku sistemi tradicional bazohet në memorizimin e të dhënave, sistemi arsimor finlandez i inkurajon studentët të mësojnë të arsyetojnë dhe të zgjidhin problemet në mënyrë autonome.
Klasat janë interaktive dhe praktike, duke përdorur burimet dhe aktivitetet teknologjike si muzika, puna manuale, gatimi dhe ekonomia shtëpiake. Përveç kësaj, sistemi finlandez ka integruar mësimin e aftësive të jetës së përditshme, si qepja ose menaxhimi financiar, disiplina që zakonisht nuk gjenden në kurrikulat spanjolle.
Fleksibilitet në kohë dhe pushime të shpeshta
Në Finlandë, oraret e shkollës janë fleksibël dhe përshtaten me nevojat e secilit grup. Ditët lejojnë pushime të shumta 15-minutëshe pas çdo 45 minutash të mësimit. Sipas një studimi të OECD-së, këto pushime të shkurtra përmirësojnë ndjeshëm hapësirën e vëmendjes dhe performancën akademike.
Përkundrazi, në Spanjë, ditët e shkollës janë më të gjata dhe kanë më pak pushime, gjë që mund të rezultojë në lodhje më të madhe te nxënësit. Për më tepër, studentët finlandezë kanë pasditeve të lira për të kryer aktivitete jashtëshkollore, një praktikë që pasuron përvojën e tyre arsimore dhe nxit aftësitë sociale.
Vëmendje e personalizuar dhe mbështetje arsimore
Sistemi arsimor finlandez shquhet për fokusin e tij në barazi dhe vëmendje të personalizuar. Në çdo klasë, përveç mësuesit kryesor, zakonisht ka një mësues ndihmës ose ndihmës, i cili lejon që klasa të ndahet në grupe më të vogla dhe të ofrojë mësimdhënie më të individualizuar.
Kur zbulohet se një nxënës ka vështirësi, sistemi zbaton shpejt masa përforcuese, si p.sh klasa shtesë ose mësimdhënie. Kjo qasje proaktive është në kontrast me sistemin spanjoll, ku raportet mësues-student janë më të larta dhe burimet mbështetëse janë shpesh të pamjaftueshme për të përmbushur nevojat e të gjithë studentëve.
Investimi në arsim: një model suksesi
Finlanda investon afërsisht 6,5% të PBB-së së saj në arsim, ndërsa në Spanjë kjo shifër është 4,3%. Ky angazhim financiar lejon arsimin në Finlandë të jetë plotësisht i lirë, duke përfshirë librat, transportin e shkollës dhe dhomën e ngrënies.
Përveç kësaj, qeveria finlandeze ofron mbështetje financiare për familjet me fëmijë të vegjël dhe lehtëson ekuilibrin punë-jetë nëpërmjet politikave të zgjatura të lejes prindërore dhe kujdesit të aksesueshëm për fëmijët. Në Spanjë, edhe pse ka ndihma, familjet shpesh përballen shpenzime të konsiderueshme për tekstet shkollore, transportin dhe aktivitetet jashtëshkollore.
Aspekte të tjera kyçe të sistemit arsimor finlandez
- Pjesëmarrja e familjes: Në Finlandë, familjet konsiderohen si aktorët kryesorë në edukimin e fëmijëve. Prindërit kanë qasje të drejtpërdrejtë me mësuesit dhe marrin pjesë aktive në vendimet e shkollës.
- Autonomia e qendrave: Shkollat kanë lirinë të zhvillojnë programet dhe strategjitë e tyre arsimore, gjithmonë brenda një kuadri të përgjithshëm të ofruar nga Ministria e Arsimit. Kjo lejon që mësimdhënia të përshtatet me nevojat lokale.
- Suksese në mësimdhënien e gjuhës: Studentët finlandezë shkëlqejnë në aftësitë gjuhësore falë ekspozimit të vazhdueshëm ndaj anglishtes dhe gjuhëve të tjera në jetën e tyre të përditshme, si filmat në versionin e tyre origjinal dhe tekstet dygjuhëshe.
Modeli arsimor finlandez është një shembull i qartë se si një qasje egalitare, gjithëpërfshirëse e fokusuar në mirëqenien e nxënësve mund të gjenerojë rezultate të jashtëzakonshme. Spanja ka shumë për të mësuar nga ky sistem, veçanërisht në fusha të tilla si trajnimin e mësuesve, mbështetjen arsimore dhe investimin në burime. Adoptimi i disa prej këtyre praktikave mund të jetë një hap vendimtar drejt arsimit më të barabartë dhe cilësor.
Në Spanjë Mësimdhënia ka një kohëzgjatje prej 3 vjet, jo 2
4, nëse janë studime universitare.